Mannelijke en vrouwelijke energie in balans

In veel organisaties overheerst nog steeds een cultuur die sterk leunt op mannelijke energie: gericht op resultaat, competitie, snelheid en controle. Hoewel deze kwaliteiten waardevol zijn, ontstaat er pas echt duurzame groei en samenwerking wanneer ze in balans worden gebracht met vrouwelijke energie, die meer ruimte biedt aan intuïtie, empathie, verbinding en het proces.  

Door beide energieën bewust te erkennen en actief te integreren in een ieders leiderschap, in de manier waarop besluitvorming plaatsvindt en dus hoe er samengewerkt wordt, ontstaat er een gezondere, inclusievere en effectievere werkomgeving waarin mensen en daarmee ook hun prestaties kunnen floreren. Ik ga in dit stuk alleen in op het stuk leiderschap.  

Ik geloof er heilig in dat dit mogelijk is en zet me hier ook persoonlijk voor in. En... ik geloof ook dat dit een individueel proces is in organisaties. Want organisaties zijn als je het plat slaat, een verzameling mensen. Mensen met allemaal hun eigen rugzak aan ervaring en kennis. Mensen die op verschillende niveaus in hun persoonlijke ontwikkeling staan. Organisatieontwikkeling staat niet los van de persoonlijke ontwikkeling van alle medewerkers, inclusief de leiders. Sterker nog, die leiders hebben een voorbeeldrol. Er wordt naar ze gekeken als voorbeeld, hoe zij het doen en dat gedrag wordt gekopieerd.

Mensen leren van hun voorbeelden, dus we hebben rolmodellen nodig, wat er in de directie en het MT gebeurt, is copy-paste in de rest van de organisatie terug te zien. De ‘top’ is dan ook te plek om te beginnen met deze verandering, als je mannelijke en vrouwelijke energie meer in balans wil brengen in de organisatie.

Dit gaat niet over een top-down beweging, maar over het goede voorbeeld geven van wat je graag wilt!

Want 'goed voorbeeld doet volgen, slecht ook' zeg ik altijd. Laat de directie en het MT zien dat mannelijke eigenschappen hoger gewaardeerd worden dan vrouwelijke, dan laat het iedereen het wel uit z'n hoofd om die zachtere, vrouwelijke kwaliteiten van zichzelf verder te ontwikkelen én laten zien. Dan gaat je kop eraf, voor je gevoel. Dat zijn organisaties waar veel angst regeert.

Laten ze echter zien dat ook vrouwelijke kwaliteiten in henzelf in balans is, bijvoorbeeld door meer intuïtie toe te laten in hoe er gewerkt wordt, of door ook het proces om tot iets te komen te waarderen, dan is dat inspirerend. Vanuit zo’n voorbeeld worden mensen intrinsiek gemotiveerd, om hierop te lijken. Het geeft een uitnodiging, om te volgen.

En... het is belangrijk om bij gedragsverandering te realiseren dat we allemaal onze eigen programmering hebben. Programmering is de automatische piloot in ons hoofd. Het zijn de setjes onzichtbare ‘softwarecodes’ die we – vaak al vanaf onze kindertijd – meekrijgen van ouders, leraren, cultuur, media en ervaringen.  

Denk aan dingen als: "Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg", of "Succes meet je in cijfers en status." Zonder dat we het doorhebben, sturen die overtuigingen ons gedrag aan, net zoals een app doet wat de code zegt. Het goede nieuws? Net als bij echte software kun je die oude programma’s updaten, herschrijven of soms gewoon deleten.  

Mits je weet dat ze draaien.

Het begint dus bij bewustwording dat we deze programmering hebben. Ik noem dat altijd uitzoomen of helicopteren. Naar jezelf leren kijken van een afstandje, zodat je je eigen gedrag kunt zien. En dan vervolgens inzoomen, naar binnen leren kijken om te ontdekken vanuit welke overtuigingen je doet wat je doet. Vanuit welke beweeg-reden handel je? Wil je jezelf bewijzen? Wil je rationele argumenten van de ander horen, voor je een beslissing kunt maken? Wil je controle? Wil je dat mensen harder werken, omdat jij dat zelf ook doet?

Dan zou het zomaar interessant kunnen zijn om te investeren in het tegenovergestelde:

Kun je voelen dat je waardevol bent, zonder je te hoeven bewijzen? Kun je ook je gevoel mee laten wegen in je beslissing? Kun je je ook overgeven aan hoe het is en anderen aan zet laten? Kun je zachter worden voor jezelf én anderen, omdat je gelooft dat mensen vanuit goede zelfzorg ook het beste van zichzelf geven?

Als mens heb je alle verschillende kwaliteiten in je, je hebt wellicht wat onderzoek te doen om dit facet in jezelf te vinden, maar het IS er allemaal. 'Zo ben ik nou eenmaal' geloof ik helemaal niet in. Er is zoveel ontwikkeling mogelijk, als je de bereidheid hebt in jezelf te investeren.

Ik ben er zelf het levende voorbeeld van. Ik was vroeger een teruggetrokken jonge vrouw die haar stem helemaal niet liet horen. Ik vond het zelfs moeilijk harder te praten als ik bij de haringboer een visje wilde bestellen. Vreselijk vond ik dat. Ik had het idee dat alle ogen op mij gericht waren en dat had ik liever niet. Ik stapte - grappig genoeg - in een HR-adviesrol ergens in m'n twintiger jaren en liep keihard tegen mezelf op in die rol. Ik moest namelijk advies geven, mijn mening geven, m'n stem laten horen. Ahhhh wat had ik mezelf aangedaan door dit vak te kiezen? Tot ik me dit realiseerde:

“Het leven is één grote workshop”

Ik mocht vragen leren stellen, want ik ontdekte al vrij vlot dat als ik dat niet deed, ik de verkeerde problemen aan het oplossen was. Maar eh vragen stellen vond ik nog niet zo makkelijk. Ik had namelijk het idee dat dat overkwam alsof ik het niet wist (wat ook zo was natuurlijk). Maar dat wilde ik niet laten zien. Ik vond dat ik het moest weten, kwetsbaarheid vond ik spannend. Wat was ik streng voor mezelf. Door de zelfkritiek die ik had, stond ik niet open voor feedback, wat voelde als kritiek. Ik ging dan ook in de verdediging, omdat ik me aangevallen voelde.

De ware essentie van leiderschap is zelfliefde

Pas door minder kritisch op mezelf te worden, door meer van mezelf te leren houden in alle opzichten, veranderde mijn zelfkritiek in zelfliefde. Vanuit eigenwaarde heb ik geleerd dat ik wat ik te zeggen heb, ertoe doet. Dat IK ertoe doe. En dat hoe helderder ik ben in wat ik voel en uit, hoe meer ik de creator van mijn leven ben.

En dat is ook waar ik in geloof in organisaties. Als we allemaal zouden investeren in onszelf, in onze eigenwaarde, in ons leiderschap, vanuit in ons aanwezige mannelijke als vrouwelijke kwaliteiten, dan ziet de wereld er anders uit. Zachter en helderder.